Dat is niet eerlijk

Alleen zijn was moeilijk. Niet in de betekenis van eenzaamheid, want die was er niet. Maar alleen zijn lukte nooit omdat mijn hoofd het had verboden.

Er was een vast stramien dat de dag bepaalde. Als je ontwaakt is er een heel kleine periode, slechts enkele seconden, dat je helemaal aan niks denkt. Het eerste idee dat in je hoofd komt, bepaalt je bewustzijn op dat moment en in mijn geval bepaalde het mijn gemoed voor de ganse dag.

Er kwam jaren aan een stuk slechts één idee. De praktische invulling varieerde elke dag, dus ik had niet door dat datzelfde idee zich vermomd had. Maar het idee kan je het best omschrijven als: het is niet eerlijk. Achteraf doet het me denken aan het zwarte kuiken met een eierschaal als hoedje, maar wat het beestje zei, was de nagel op de kop. Alles wat er gebeurde, vond ik niet eerlijk. Het was ook niet mijn schuld, anderen waren zo oneerlijk tegenover mij dat ik echt wel recht had om te klagen.

Het verlamde mijn dag, want hoe kan je nu beginnen aan je taken als dat idee overheerst? Hoe kan ik nu met goede moed de mailberichtjes lezen en aan de slag gaan als net die berichtjes weer elke keer het originele idee versterkten? Een probleem bij een klant waar ie zich terecht boos om maakte, draaide ik altijd om. "Hoe zou jij het doen in mijn situatie?", zou ik denken. Ik zei het nooit, ik dacht het alleen.

Hoe zou jij dat doen als je een todolijst had van meer dan 2000 puntjes? Toen was het echt zo, ik had zelf een online service geprogrammeerd waar mijn collega's puntjes konden ingeven die ik moest aanpassen in de software. Na een jaar of twee stonden er dus 2000 punten in die niet afgevinkt waren. Ik programmeerde een quotatiesysteem zodat ze konden aangeven hoe belangrijk een puntje was. Een cijfer van 1 tot 5 gaf aan hoe dringend iets was. Het resultaat was dat ik alleen puntjes met een 1 overhield. Soms gaf iemand wel eens een 2 in, maar 3 of hoger gebeurde niet. En de 2 werd na een week weer aangepast naar een 1 als de klant opnieuw had gebeld.

Het was niet eerlijk dat ik dan dat mailtje van vanmorgen ook nog eens op mijn boterham kreeg. Snapte hij dan niet dat er nog 2000 wachtenden voor hem waren? Als je het achteraf bekijkt is het antwoord eenvoudig: nee, natuurlijk snapte hij dat niet. Het is ook niet zijn fout. Hij heeft gewoon een softwareprobleem dat reëel is, en weet helemaal niks van mijn todolijst.

Maar hoe was het zo ver kunnen komen? Ik gaf de schuld aan de collega's en ik doe dat nu nog. Maar zeggen dat het niet eerlijk is, zet een eindeloze spiraal in gang. Het wil zeggen dat ik die dag niet veel problemen kon oplossen in de software. Alleen het feit dat ik het niet eerlijk vond, zorgde ervoor dat ik ook weinig uren kon factureren. Na een uur of vijf, zes had ik al lang genoeg van al die zever, en dan had ik een beloning verdiend. De beloning zat in een glas en soms nam ik zelfs de moeite niet om er een uit de kast te nemen.

De spiraal was bijna rond. Een deel van de namiddag, de avond en de hele nacht liep ik weg. Als je alleen bent met je eigen gedachten, kan je hier helemaal niet mee om. Je wordt gek als je elke bewuste minuut van de dag aan dat ene enkele ding denkt. Mijn beloning was een trip naar mijn droomwereld waar alles anders was.

Zei ik nu net dat het de schuld was van de collega's? Ja dat was zo. Alleen, er was maar één persoon die toeliet dat het zo ver kwam. Alleen ik kon op de rem gaan staan, maar dan kwam er kritiek want alles was dringend. Pogingen om de lijst uit te dunnen lukten nooit, maar de eindverantwoordelijkheid nam ik nooit zelf op. Ik had kunnen zeggen dat ik het niet meer aanvaardde of ik had zelfs kunnen uitkijken naar een andere job. Maar ik koos zelf voor de weg van mijn beloning en dat was dus wél mijn schuld.

Zoveel jaren later gebeurt het nog steeds. Eén dag vroeger had ik afscheid genomen van de man die ik altijd als voorbeeld had beschouwd aan de AA-tafel. Dat was niet eerlijk. De telecomfactuur die nog maar eens in de bus zat, dit keer met twee aanmaningen en extra bedragen die ik helemaal niet verschuldigd ben. Dat was niet eerlijk. Al die moeite die ik deed om de elektronica spulletjes aan de praat te krijgen, en de laatste minuut verpest ik alles met een domme kemel. Dat was niet eerlijk.

Wacht eens even. Hoor ik dat laatste nu goed? Zelfs iets wat ik zelf fout heb gedaan, ga ik anderen verwijten. Ik herken opnieuw de eindeloze spiraal en weet nu uit ons boekje met 12 stappen dat dit een naam heeft: zelfmedelijden. Intussen is de dag enkele uren oud en ik zit gevangen in een eindeloze spiraal die niet stopt.

Ik beslis dit keer niet om me te troosten, maar om een hard reset uit te voeren. Dat is een computerterm die wil zeggen dat je volledig opnieuw begint. Je kan je machine opnieuw opstarten in veilige modus om zo na te kijken waar het probleem zit. Het neemt wat tijd in beslag, maar het zorgt voor de gezondheid van alle onderdelen.

Ook in je hoofd kan je zo'n reset uitvoeren. Ik heb daar CD's voor en ze doen wonderen. Op één CD staat een oefening die 'bodyscan' heet. Drie kwartier lang hoor je een dame met een zachte stem die vreemde dingen zegt. "Voel je met je adem hoe je de aandacht verlegt naar je linkervoet. Denk nu aan je grote teen, je kleine teen en de tenen ertussen." Als je zoiets opschrijft, lijk je wel een idioot. Ooit zat die CD per ongeluk in mijn wagen en ik hoorde hoe belachelijk het klinkt als je die zinnen in je normale dagelijkse leven afspeelt. Maar als je bewust gekozen hebt om drie kwartier op een matje te liggen en te luisteren, dan lost dit alles op.

Ik weet nog wat de lesgeefster zei toen ik enkele jaren geleden deze cursus volgde. Ze zei dat je geen wonderen moest verwachten van die oefeningen. Mensen denken dat meditatie je helemaal tot rust brengt tot je in trance komt. Dat is helemaal niet zo, maar voor mij doet het één wonderbaarlijk groot ding: het geeft mij terug enkele seconden tijd om te ontwaken. Die enkele seconden die je hebt als je ontwaakt, die zijn goud waard. Helemaal aan niks denken is moeilijk en je houdt het nooit vol. Maar met de oefening zijn ze er even, en ze geven je dag een tweede kans.

Het is trouwens heel erg goed afgelopen. De rest van de dag was vol van aangename bezigheden. Ik was écht alleen want mijn vriend was enkele dagen naar Londen. Maar alleen zijn is niet meer moeilijk. Alleen zijn is fijn als je getraind bent.

Soms komt zo'n lange uitleg écht juist van pas. Toevallig lazen we vandaag stap 11 en die gaat over God, gebed en meditatie. Die eerste twee, daar heb ik niks mee. Maar dat derde sinds enkele jaren dus wel.

De truuk is jezelf graag zien maar daar heb ik veertig jaar op moeten oefenen.