De shortlist

Hoe moet dat eigenlijk, zo'n keuze maken? Als je jong bent, word je verondersteld ze te maken. Maar je krijgt een blokkendoos met veel te weinig blokken. Diegenen die je leuk vindt, zitten er niet tussen. En degenen die je niet kent maar misschien zou willen kennen, worden je niet voorgesteld.

Toch zou het niet moeilijk mogen zijn. Je kiest om dokter te worden of ingenieur. Of misschien bejaardenhulp of poetsvrouw. Maar denk je echt dat het zo gaat? Ik denk het niet. Ik denk dat je verplicht wordt om een keuze te maken. Ze is gebaseerd op voorgekauwde meningen en ervaringen. De ouders en de leraars bepalen je keuze. En de shortlist wordt enkel opgesteld met als criterium: wat zou je aankunnen?

De shortlist wordt opgevuld met een selectieprocedure. Wat je zelf echt wilt doen met je leven is daar geen parameter van belang. Wat anderen van jou denken speelt wel een grote rol. Maar dan enkel van jouw capaciteiten. Over de rest is er geen mening of ze wordt weggedrukt.

Hoe het dan wel moet, dat weet ik niet. Ik weet dat het in mijn geval fout was. Ik werd in een denkpatroon gedrukt om ingenieur te worden. Dat is ook normaal, want die capaciteiten had ik. Toch is gebleken dat het niet de goede keuze was. Er is maar één probleem: hoe doe je dat dan wel? Laten we onze jonge volwassenen eerst een jaar een wereldreis maken om zichzelf te ontdekken zodat ze daarna een bewuste keuze kunnen maken? Ik denk niet dat er ouders deze optie graag voorstellen. En terecht natuurlijk.

Alleen is de vraag of je het zelf weet op die leeftijd. Mijn antwoord was in elk geval neen. Ik weet het zelfs nu nog niet. Ingenieur wou ik niet worden. Ik ben het ook niet geworden, ik ben programmeur geworden. Maar achteraf bekeken wou ik dat ook niet. Ik ben zelfs bewust aan de ingenieursstudies begonnen omdat ik geen saaie computernerd wilde worden. Dus zelfs mijn eigen beweegredenen waren gekleurd. Hoe kan je dan van je omgeving verwachten dat ze de juiste keuzes in de shortlist stoppen?

Het is dan ook moeilijk voor mij om daar een antwoord op te geven. Wat moet je nu doen als je jong bent en de keuze moet maken? Toen de vraag me gesteld werd door een jongeman, kon ik enkel bedenken dat ik het nu zelf nog steeds niet weet. Ik maakte de foute keuze om ingenieur te worden en kwam toevallig in een die richting terecht die ik wilde vermijden. Toch heb ik dat altijd graag gedaan, want ik was er ook best goed in.

Ik weet wel dat ik de keuze graag weloverwogen zou gedaan hebben, alleen weet ik niet hoe. Het probleem is wellicht dat de vraagstelling fout is. We moeten niet vragen: wat wil je doen? maar wel wie ben jij?

Alleen vrees ik dat die vraag nog veel moeilijker te beantwoorden is...